Linux/Pardus işletim sistemlerinde herhangi bir paket/uygulama yüklemek istediğinizde komut satırından ilgili dağıtımın kurulum komutunu verdiğinizde gerekli dosyalar işletim sisteminin dağıtımı için belirlenmiş depo sunucusundan otomatik indirilerek kurulum sağlanır.
Daha önce Adım Adım Pardus 17.2 Kurulumu isimli yazımın aşağıdaki adımında depo sunucusunun adresini belirlemeyi göstermiştim.
Bu adımda bu bilgisayara bir paket/uygulama yükleneceği zaman bu adresten otomatik indirmesini belirlemiş oluyoruz.
Örneğin Pardus için paket/uygulama kurulum komutu aşağıdaki gibidir.
#apt-get install paketadı
Örneğin libre ofis kurmak için aşağıdaki komut girilmelidir.
#apt-get install libreoffice
Bu komutu çalıştırdığımızda pardus libre ofis kurulumu için gerekli paketleri http://depo.pardus.org.tr adresinden indirecektir.
Peki kurulumda verdiğimiz bu adres sistemde nereye kaydedilir? Değiştirmek istersek ne yapmalıyız?
Linux/Pardus Kaynak Adresi Değiştirme
Linux işletim sistemlerin tümünde depo adresleri aşağıdaki dosya içerisinde yazılır.
/etc/apt/source.list
Bu dosyayı nano ile açarak içerisine bakalım.
Gördüğünüz gibi depo.pardus.org.tr adresi bu dosyanın içerisinde.
Pardus için gerekli paketler http://depo.pardus.org.tr/pardus
Güvenlik ile ilgili paketler http://depo.pardus.org.tr/guvenlik dizininden indirilecek.
Browserdan http://depo.pardus.org.tr/pardus yazarak paketleri görebiliriz.
Buraya kadar her şey güzel. Ancak kurumunuzda çok sayıda linux/pardus istemci bilgisayar var ise her uygulama paketinin, işletim sistemi güncelleştirmelerinin dosyaları internet ortamında bulunan http://depo.pardus.org.tr den indirildiğinde bu durum internet bant genişliğinizi olumsuz etkileyebilir.
Windows sistemler için bu durumun önüne geçmek için WSUS (Windows Software Update Service) sunucusu kurulur. Bu sunucu tüm güncelleştirlemeleri microsoftun internetteki sunucusundan WSUS sunucusuna bir kez indirir, istemci bilgisayarlarda güncelleştirmelerini bu yerel WSUS sunucusundan indirecek şekilde ayarlanır. Böylece her windows istemci bilgisayar güncelleştirmeleri ayrı ayrı internetten indirmez. Bu da hem hız hemde verimli bant genişliği anlamına gelir.
Linux/Pardus tarafında da benzer şekilde kendi depo sunucumuzu kurarak linux/pardus istemcilerin uygulama, işletim sistemi güncelleştirmeleri gibi paketleri internete çıkmadan yerel depo sunucusundan alması sağlanabilir.
Bu yazıda bahsettiğim bu yerel depo sunucusunun Nasil kurulup yapılandırılacağından bahsedeceğim.
Yerel Depo Kurulumu
Yerel depo sunucusu yapacağımız sunucuya öncelikle apache2 yükleyerek web sunucu olarak yapılandırmamız gerekmektedir çünkü istemciler http:// ile bağlanarak kurulum paketlerini indirecekler.
Apache2 Kurulumu
Komut satırında aşağıdaki komut ile root yetkisine geçelim.
sudo su
Daha sonra aşağıdaki komut ile apache2 yi kuralım.
apt-get install apache2
Varsayılan ayarlar ile apache2 kurulumu yapılacak. Apache2 varsayılan dizini /var/www/html şeklinde olacak.
Artık istemcilerin yerel depo sunucusuna http ile bağlanabilmelerini sağladık. Şimdi yapmamız gereken http://depo.pardus.org.tr sunucusundaki tüm paketleri bizim yerel depo sunucusu ile senkronize etmek. Yani oradaki tüm paketleri aynı dizin yapısında bizim sunucumuza indirmek, bir nevi aynalamak
Bunun için apt-mirror isimli uygulamayı kullanacağız.
apt-mirror Kurulumu
aşağıdaki komut ile apt-mirror paketini kuralım.
apt-get install apt-mirror
Şimdi yüklemiş olduğumuz apt-mirror uygulamasının ayarlarını yapmamız gerek.
apt-mirror ayarları aşağıdaki dosyada saklanmaktadır.
/etc/apt/mirror.list
nano ile bu dosyayı düzenleyelim. Varsayılan da dosya içeriği aşağıdaki gibi gelecek.
Bu dosya üzerinde aşağıdaki işlemleri yapalım.
- # set base_path /var/spool/apt-mirror satırının önündeki # işaretini kaldırarak apt-mirror ile indirilen paketlerin nereye kaydedileceğini belirleyelim.
- aşağıdaki satırların önüne # ekleyerek varsayılanda kaynak depo adresleri olarak gelen satırları yorum satırına dönüştürelim.
- deb http://ftp.us.debian.org/debian………………
- deb-src http://ftp.us.debian.org/debian…………….
- clean http://ftp.us.debian.org/debian
- Pardus resmi deposunu kaynak depo olarak eklemek için aşağıdaki satırları ekleyelim.
- deb http://depo.pardus.org.tr/pardus onyedi main non-free contrib
- deb-src http://depo.pardus.org.tr/pardus onyedi main non-free contrib
- deb http://depo.pardus.org.tr/guvenlik onyedi main non-free contrib
- deb-src http://depo.pardus.org.tr/guvenlik onyedi main non-free contrib
- clean http://depo.pardus.org.tr/pardus
Dosyamız aşağıdaki gibi olmalıdır.
Ayarları yaptıktan sonra aşağıdaki komut ile ilk senkronizasyonu başlatalım.
#apt-mirror
senkronizasyon başladığında aşağıdaki gibi takip edebilirsiniz.
Gördüğünüz gibi senkronizasyon başladı ve 145.9 GB lık paket indirilecek. İlk senkronizasyon biraz uzun sürüyor, bu nedenle mesai bitimine yakın çalıştırmanızı öneririm.
Senkronizasyonu her seferinde elle çalıştırmamak için apt-mirror komutunu crontab a ekleyerek her gece çalışmasını sağlayabiliriz. Bunun için crontab a aşağıdaki gibi bir satır ekleyebilirsiniz.
0 4 * * * apt-mirror /usr/bin/apt-mirror > /var/spool/apt-mirror/var/cron.log
Hatırlarsanız /etc/apt/mirror.list içerisinde base_path olarak varsayılan gelen /var/spool/apt-mirror dizinini tanımlamıştık. Yani depo.pardus.org.tr den senkronize edilen paketler bu dizine kaydedilecek. Ancak istemci bilgisayarlar http://yereldepo.fabrikam.com şeklinde erişmek istediklerinde apache2 nin varsayılan dizini olan /var/www/html dizinine ulaşacaklar.
Şimdi istemcilerin http://yereldepo.fabrikam.com a bağlandıklaırnda /var/spool/apt-mirror dizinindeki paketlere ulaşması için aşağıdaki komutlar ile dizinleri bağlamalıyız.
ln -s /var/spool/apt-mirror/mirror/depo.pardus.org.tr/pardus /var/www/html/pardus ln -s /var/spool/apt-mirror/mirror/depo.pardus.org.tr/guvenlik /var/www/html/guvenlik
Şimdi istemci bilgisayarda browserdan http://yereldeposunucuipsi yazalım bakalım ne gelecek.
Örneğin libre ofis paketini bulmaya çalışalım.
http://localhost/pardus/pool/main/libr/libreoffice dizininin altında libre ofis için gerekli paketler mevcut.
Artık yerel depo sunucumuz hazırdır.
İstemci Bilgisayarların Yerel Depoyu Kullanmaya Ayarlanması
İlk Kurulum Esnasında
Yerel depomuzu kurduktan sonra sıra geldi istemcileri bu yerel depoyu kullanacak şekilde ayarlamaya. Bunun için eğer ilk kurulum yapıyorsanız aşağıdaki adımda yerel sunucunuzun FQDN (yereldepo.fabrikam.com) bilgisini yazabilirsiniz. İlk kurulumda gerekli paketleri de yerel depo sunucunuzdan indirecek ve /etc/apt/source.list dosyasına depo.pardus.org.tr yerine kendi sunucumuzun FQDN i yazılacak
Bu ekranda her ne kadar kendi yerel depo sunucumuzun FQDN bilgisini girsek de /etc/apt/source.list dosyasında aşağıdaki deb http://depo.pardus.org.tr/guvenlik satırını güncellemiyor. Oysaki her iki satırda da depo.pardus.org.tr yazan yerde bizim yerel depo sunucumuzun yazması gerekirdi. Bu belki bilinçli yapılmıştır, belki Pardusun bir bug ı dır bilemiyorum. Bu nedenle source.list dosyasını kurulumdan sonra kontrol edip düzeltmek gerekiyor.
Daha Önceden Kurulmuş İstemcilerin Ayarlanması
Yerel depo kurulumundan önce kurulan pardus istemcileri yerel depo sunucusunu kullanmaya ayarlamak için /etc/apt/source.list dosyasını nano ile açarak depo.pardus.org.tr yazan yerleri kendi yerel depo sunucunuzun FQDN i ile değiştirmeniz yeterlidir. Aşağıda örnek mevcuttur.
